Görev yapacağınız okula, sabah saat 05:30’da gelmek, bina ve bilişim sorumlunuzla buluşmak.Saat 06:30’da görev yapacağınız sandığın başında bulunmanız önemlidir. Sandık kurul başkanı ve üyeleriyle tanışıp, gün boyunca görevinizi güler yüzle ve iyi bir ilişki içinde, tarafsız ve yapıcı bir şekilde yapacağınızı hissettiriniz.
Üzerinde T.C. kimlik numarası bulunan fotoğraflı kimliğiniz, İlgili sandıkta görevli olduğunuza dair YSK tarafından verilmiş olan görev kağıdınız, Cep telefonu, şarj aleti veya yedek batarya CHP seçim kitapçığı, genelge, dilekçe gibi önemli evraklar, Kâğıt kalem, karbon kağıdı, yiyecek içecek varsa gereken ilaçlar.
31 Mart 2024 Pazar günü oy verme süresi tüm yurtta 08.00 – 17.00 saatleri arasındadır. Oy vermenin bitiş saati (17.00) geldiği halde, seyyar sandık seçmen listesinde yer almasına rağmen adresine gidilemeyen seçmenler varsa, bu seçmenlerin adreslerine giderek oy vermeleri sağlanır. Oy vermenin bitiş saati geldiği halde sandık başında oylarını vermek üzere bekleyen seçmenler varsa, sandık kurulu başkanı bunları saydıktan ve kimliklerini aldıktan sonra sıra ile oylarını kullanmalarına izin verir. Yüksek Seçim Kurulunun belirlediği bitiş saatinden sonra gelen seçmen oy kullanamaz (298/89, 96).
Girebilir ama sandık başkanı sandık kurulunu oluşturmadan sandık çuvalını açamaz ve diğer hiçbir işlemi yapamaz. Sandık kurulu, oy verme günü olan 31 Mart 2024 Pazar günü oy verme saatinden en az bir saat önce sandık başında toplanır.
Sandık çevresinde düzenin sağlanması, Seçmen listesinde isimleri bulunan seçmenlere oy kullandırtmak ve imzalarını almak, Sayım döküm işlemlerini yapıp, sonuçları tutanağa geçirmek, Mühürlü sayım torbasını ve tutanağının ilçe seçim kuruluna teslimini sağlamak, Görev yaptığı sandıktan aldığı tutanağı okul veye bilişim sorumlusuna teslim etmek.
Sandık kurulu başkanı göreve gelmediyse YSK tarafından görevlendirilen bina sorumlusuna bilgi verilmelidir. YSK bina sorumlusunda sandık başkanlarının telefon numaraları bulunmakta ve kendisine ulaşabilmektedir. Fakat buna rağmen Sandık Başkanına ulaşılamadıysa; Sandık kurulu başkanının görevi başına gelmemesi veya bırakıp gitmesi halinde, yerine kamu görevlileri arasından belirlenen üye, bu üyenin de bulunmaması durumunda en yaşlı üye kurula başkanlık eder. Yaş konusunda uyuşmazlık çıkarsa resmi kimlik belgesindeki bilgi esas alınır. Doğum tarihlerinin de aynı olması durumunda ad çekilir.
Sandık başında, oy verme başlamadan önce veya oy verme sırasında, sandık kurulu üyelerinden biri veya birkaçı görevini yapmazsa, ceza hükümleri saklı kalmak üzere, yerine yedek üyelerden biri getirilir. Şayet, bu dahi mümkün olmaz ve kurul üyeleri sayısı (başkan hariç) üçten aşağı düşerse bu konu tutanağa geçirilir ve eksiklikler, o seçim bölgesinde seçme yeterliliğine sahip, okur-yazar olanlar arasından başkanın seçeceği kimselerle tamamlanır (298/73). Göreve gelmeyen veya bırakıp giden başkan yahut üyenin yerine görevlendirilen kişi, önceki başkan veya üye daha sonra gelse dahi görevini sürdürür. Sandık kurulu başkanı ve üç üyenin hazır bulunması halinde eksik üyeliklerin tamamlanması yoluna gidilmez.
İdare amirleri, zabıta amir ve memurları, Askeri Ceza Kanunu’nun 3’üncü maddesinde yazılı (sivil memurlar dâhil) askeri şahıslar, Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri ve adaylar sandık kurullarına seçilemezler (298/26).
Sandık kurulu başkanının ve sandık kurulu üyelerinin yaptıkları işlemlerin, aldıkları tedbirlerin kanunlara, aykırı olduğunun tespit edilmesi durumunda, sandık kurulu başkanına durumun bildirilmesine “şikayet” ; ilçe seçim kurumuna başvurarak durumun bildirilmesine ise “itiraz” denir. Şikayet sandık kuruluna, itiraz ise ilçe seçim kuruluna yapılır. Seçme yeterliliğine sahip her seçmen şikayete ve itiraza yetkilidir. Tüm şikayet dilekçeleri 2 nüsha olarak hazırlanır. Bir nüshası sandık kurulu başkanına bir nüshası da okul sorumlusuna teslim edilecektir. Şikayetin sandık kurulu başkanı tarafından reddedilmesi halinde avukatınızdan destek alabilirsiniz.Reddedilen şikayet dilekçelerinin de sandık kurulu tutanak defterine işlenmesi gerekmektedir.
Sandık çevresinde, sandık kurulu başkan ve üyeleri, adaylar, milletvekilleri, o sandık bölgesinde kayıtlı seçmenler ve o sandıkta görevli müşahitler ile bina sorumluları ve çağrı veya ihbar üzerine gelen görevli kolluk güçlerinden başka kimse bulunamaz. Sandık başkanına bu ilgili madde hatırlatılmalı ve hala müşahitler sınıfa alınmıyor ise sandık başkanı hakkında tutanak düzenlenmelidir.
Memur ve hizmetlileriyle her türlü araç ve gereç ve imkanlarını siyasi bir partinin veya adayın emrinde veya herhangi bir siyasi faaliyette çalıştırmaları, kullanmaları veya kullandırmaları yasaktır (298/63b).Devlet memurları siyasi partilere üye olamazlar ve bu nedenle müşahit olamazlar.
Sandık kurulu, başkan dahil en az 4 en fazla 7 üyeden oluşur.
Sandık kurulu başkan ve üyeleri, oy verme günü, göreve başlamadan önce, ilk iş olarak, sandık başında bulunanlar önünde birer birer aşağıdaki şekilde ant içer. 'Hiçbir tesir altında kalmaksızın, hiç kimseden korkmadan, seçim sonuçlarının tam ve doğru olarak belirmesi için, görevimi kanuna göre, dosdoğru yapacağıma, namusum, vicdanım ve bütün mukaddesatım üzerine and içerim.' (298/70).
Sandık kurulu; ant içme, sandığı yerleştirme, kapalı oy verme yerini düzenleme işini bitirdikten sonra hazır bulunanlar önünde ilçe seçim kurulu başkanlığından teslim aldığı ve filigranlı kâğıttan üretilmiş, üzeri Yüksek Seçim Kurulunca numaralanıp mühürlenerek paketlenmiş birleşik oy pusulası paketini açıp, tümünü sayar; birleşik oy pusulalarının her birinin arkasını sandık kurulu mührü ile mühürler ve birleşik oy pusulalarının sayısı ile her birinin arkasının sandık kurulu mührüyle mühürlenmiş olduğunu tutanak defterine geçirir. Sandık kurulu, ilçe seçim kurulundan teslim alınan filigranlı kâğıttan üretilmiş ve ön yüzünün sol üst köşesinde Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu amblemi ve ilçe seçim kurulu başkanlığı mührünü taşıyan sarı renkte bastırılmış olan oy zarflarını sayar, her zarfın üzerine sandık kurulu mührünü basar ve zarfların sayısı ile her birinin ön yüzünün sandık kurulu mührüyle mühürlenmiş olduğunu tutanak defterine geçirir. Önemli hatırlatma: Zarfların ve pusulaların mühürlenmesi sandık kurulunun görevleri arasındadır. Zarfların ve pusulaların mühürlendiği tutanak defterine yazılmalıdır. Eğer sandık kurulu ikaza rağmen mühürlemiyorsa, bu durumda şikayet hakkı kullanılarak dilekçe yazılmalı, YSK bina sorumlusuna ya da ilçe seçim kuruluna haber verilmelidir.Eğer o sandıktan sabah mühürlenmesine rağmen mühürsüz pusulalar çıkarsa, sandık başkanına bilgi verilmeli ve bu durum sandık tutanak defterine işlenmelidir.
İlçe seçim kurulu tarafından görevlendirilen YSK bina sorumlusuna haber verilmeli ve ilçe seçim kurulundan eksik tamamlanmalıdır.
Daha önce mühürlenmiş birleşik oy pusulası veya zarf varsa bu durum hakkında tutanak düzenlenerek tutanak defterine işlenmelidir. Sandık başkanı hakkında tutanak tutulmalı, kendisine imzalattırılmalıdır. İmzadan imtina ederse en az 2 şahidin isim, soyisim, TC kimlik no ve imzasıyla tutanak tutularak İlçe Seçim Kuruluna şikayet edilmelidir.
Sandık başkanına itiraz edilmesi gerekir. Kabul etmez ise ilçe seçim kurulu tarafından görevlendirilen YSK bina sorumlusu çağırılmalı, oy kullanımı durdurulmalı ve sayım alınmalıdır. Durum tutanak defterine işlenmelidir.
YSK tarafından görevlendirilen YSK bina sorumlusuna haber verilmeli ve ilçe seçim kurulundan yenisi istenerek eksik tamamlanmalıdır. Durum sandık tutanak defterine işlenmelidir. Yeni mühür gelene kadar bir başka sandıktan geçici olarak alınabilir.
İlçe seçim kurulu tarafından sandık kurulu üyelerini görev yerine ulaştırmak için görevlendirilmiş kişilerin her birine seçmen olduğunu ve seçimde oy kullanabileceğini gösteren ve sandık seçmen listesindeki bilgileri kapsayan bir belge verir [OR/25 (Örnek: 142)]. Bu madde uyarınca, ilçe seçim kurulu başkanı tarafından kendilerine oy kullanma hakkı bulunduğuna ilişkin olarak belge verilen görevliler, bu belge ile görevli oldukları sandık bölgesinde oy verirler. Sandık kurulu, bu madde kapsamında oy kullanan kimselerin ilgili belgelerini, oy verme işleminden önce alır. Bu belgeler, diğer seçim evrakı ile birlikte ilçe seçim kuruluna teslim edilir. Bu madde uyarınca oy kullanan seçmenlerin ad ve soyadları ile kimlik bilgileri, oy kullandıkları sandık seçmen listesinin sonuna yazılarak karşısına imzaları alınır (298/94).
142 belgelerinin üzerlerinde görevli oldukları sandık nosu belirtilmiştir. Sandık seçmen listesinde bu kişilerin isimlerinin yanında Görevli anlamına gelen ‘’G’’ harfi bulunmaktadır. Görevli kişileri belirtmek amacıyla seçmen listesinde TC kimlik numaralarını başına “G” harfi eklenmiştir.
Hayır kullanamaz. Sadece İlçe seçim kurulları tarafından görevlendirilen sandık kurulu üyeleri görevli oldukları sandıkta oy kullanabilirler. Sandık kuruluna alınan müşahitler sandık başkanından izin alarak gün içerisinde kendi sandıklarına gidip oy kullanmak zorundadırlar.
Sandık kurulu, bu madde kapsamında oy kullanan kimselerin ilgili belgelerini, oy verme işleminden önce alır. Bu belgeler, diğer seçim evrakı ile birlikte ilçe seçim kuruluna teslim edilir. Bu madde uyarınca oy kullanan seçmenlerin ad ve soyadları ile kimlik bilgileri, oy kullandıkları sandık seçmen listesinin sonuna yazılarak karşısına imzaları alınır (298/94). Sandık tutanak defterine bu durum işlenecektir. Dikkat: Geçmiş seçimlerde, seçmen bilgi kâğıdı ile başka bir sandıkta oy kullanabilen bazı görevlilerin “mükerrer oy” kullanma girişiminde bulundukları yolunda duyumlar alınmıştır. Bunu önlemek için, görevlendirme belgesi ile oy kullanmaya gelen kolluk ve diğer görevli personelin, oy kullanmaları halinde, oy kullanan görevlinin ibraz ettiği belgeyi kontrol etmeli, isim, TC. No. ve görevini not alarak bu bilgileri bildirmelidir. Böylece, izleme merkezinde bu gibi kendi sandığı dışında oy kullanan kişilerin bilgileri toplanacak ve mükerrer oy kullanmaları halinde bu durum ortaya çıkarılabilecektir.
MADDE 27- Sandık başına gelen seçmen; Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasını taşıyan; Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Kartı, Geçici Kimlik Belgesi, nüfus cüzdanı, resmî dairelerce verilen soğuk damgalı kimlik kartı, pasaport, evlenme cüzdanı, askerlik belgesi, sürücü belgesi, hâkim ve savcılar ile yüksek yargı organı mensuplarına verilen mesleki kimlik kartı, avukat, noter ve askerî kimlik kartı gibi kimliğini tereddütsüz ortaya koyan resimli, resmî nitelikteki belgelerden birini başkana verir ve seçmen sıra numarasını söyler. Bu belgelerden birini vermeyen seçmen oy kullanamaz. (298/87, 91). Belediyeler ile köy veya mahalle muhtarlarınca düzenlenip onaylanan kimlik belgeleri seçmenin kimliğinin tespitinde geçerli değildir (298/87).Üzerinde Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası olmayan resimli ve resmî bir kimlik belgesi ibraz eden seçmenin oy kullanabilmesi için, bu belgelerin yanında ayrıca seçmen bilgi kâğıdını veya nüfus müdürlüklerince verilmiş nüfus kayıt örneğini ibraz etmesi şarttır.Ceza infaz kurumlarında tutuklu ya da taksirli suçlardan hükümlü bulunan seçmenlerden yukarıda sayılan kimlik belgeleri bulunmayanlar için, cezaevi idaresince verilmiş belge, kimlik belgesi yerine geçer (298/87). Sadece seçmen kâğıdı ile oy kullanılmaz. Araç ruhsatı kimlik yerine kullanılmaz.
Sandığa atılmadan önce fark edilen zarflar, sayım sonrası geçersiz olarak sayılacak olan zarfların yanına ayrılır, sandık tutanağında geçersiz zarflar bölümünde neden geçersiz olduğu belirtilir.
Sandığa atıldıktan sonra fark edildi ise sayımda eşitlik olmayacağından, sayımda eşitliği sağlamak adına biri rasgele çekilecek ve bu durum sandık defterine işlenecek ve seçmene oy kullanması gereken kendi sandığında oy kullandırtılmayacak. Bu durumda, sayım sırasında geçerli zarfların sayısı, oy verenlerin sayısından fazla olacağından, Sandık başkanı geçerli zarflar arasından fazla zarf sayısı kadar zarfı rasgele seçecek ve bu zarf veya zarflar açılmadan yakılacaktır. Yakılarak imha sadece bu aşamada yapılır.
Tutanak tutulmalı ve bu durum sandık tutanak defterine işlenmelidir. Diğer sandıkta imza attırılmaz, tekrardan oy da kullandırılmaz.
Seçmen oyunu kullanmış fakat zarf sandığa atılmadı ise engellenmeli, tutanak tutulmalı ve sandık defterine işlenmeli, geçersiz zarfların yanına ayrılmalı ve sayım sonuç tutanağına neden geçersiz olduğu belirtilmelidir. Ya da; Oy kullanması gereken kendi sandığı ile zarf değiştirmeye gidilmesi durumunda ne yapmak gerekir? Eğer seçmen oyunu diğer sandıkta kullanmış ve sandığa atmış ise, asıl oy kullanması gereken sandığına yanlış sandıkta oy kullandığı bildirilmeli ve oy bir kez daha oy kullandırılmamalıdır. Çünkü her vatandaşın tek zarf ve pusula hakkı vardır. Zarf değiştirme diye bir şey mümkün değildir. Mükerrer oy kullanımları hem seçmen hem de sandık kurulları için suçtur.
Seçmen yanlış yere imza attığında doğru yere de imza atmalı, yanlış yere atılan seçmen geldiğinde kendi yerine imza atmalıdır. Eğer seçmen gelmez ise sandık başkanı burayı paraflar ve tüm bu olanlar sandık defterine işlenmelidir. Not: Seçmenin imzası oyunu kullandıktan sonra kimliği iade edilirken alınmalıdır. Böylece seçim sonunda sandıktan çıkan geçerli zarf sayısı ile oy kullanan seçmen sayısı arasındaki tutarsızlıkların önüne geçilebilir. Mükerrer oy kullanılmasını engellemek için seçmenin doğru yeri imzaladığı ondan emin olunmalıdır.
Seçimin güvenliğini sağlamakla görevli kolluk güçleri hariç, özel güvenlik görevlileri ve belediye zabıtaları gibi görevliler de dahil olmak üzere resmî üniforma ve silah taşıyan kişiler, sandığın konulduğu bina, yapı ve bunların müştemilatına giremezler (298/82-8). Eğer seçmen listesinde “Asker olması sebebiyle oy kullanamaz” yazıyorsa asla oy kullanamaz.
Resmi kıyafetle oy kullanılamaz! İlgili sandıkta görevli ise oyunu kullanabilir, görevli değil ise kullanamaz. Seçmen listesinde adı var ise üniformasız oy kullanmalıdır. Ayrıca elindeki 142 nolu görevli belgesinde (OR/25 ve OR/26 formu) sandık nosu yazmak zorundadır.
Onaylı sandık seçmen listesinde yazılı her seçmen, oy verme yetkisine sahiptir.
Hayır verilmez. Her seçmenin tek pusula ve zarf hakkı vardır. Başkan tarafından seçmene kapalı oy verme yerine girmeden önce, birleşik oy pusulaları verildikten sonra hata veya başka bir neden ileri sürülerek yeni bir birleşik oy pusulası verilemeyeceği, açıklanır.
Hayır verilmez. Her seçmenin tek pusula ve zarf hakkı vardır. Sandığa zarfı atmıyorsa zarf kenara ayrılır ve geçersiz zarflar arasına koyularak sandık defterine ve seçim sayım tutanağına işlenir. Seçmen imza atmıyorsa imzadan imtina ettiği de deftere açıkça belirtilmelidir.
Oy kullanmadan birisi geri alınmalıdır. Eğer seçmen oy kullandı ve ikisine de mühür vurmuş ise ve sandığa atılmadan fark edildi ise tutanak defterine geçilmeli, hesaba katılmayan oy pusulası olarak ayrılmalıdır. Eğer sandığa atıldı ise zaten sayım sırasında seçmen sayısıyla uyuşmayacağı için, sandıktan bir oy rasgele seçilip yakılacaktır.
Başkan tarafından seçmene kapalı oy verme yerine girmeden önce; cep telefonu, fotoğraf veya film makinesi gibi görüntü kaydedici veya haberleşme sağlayıcı cihazlarla kapalı oy verme yerine girmesinin yasak olduğu ve cezasının bulunduğu, bu tür cihazlar varsa oy verme işlemi bittikten sonra iade edilmek üzere bırakılması gerektiği (298/92), açıklanır.Fakat yine de Fotoğraf çekildiyse durum başkana bildirilir, tutanak tutulur, oy kullanmasına engel değildir fakat kolluk kuvveti çağırılarak şikayet edilir. Cezası vardır.
Sandık defteri tektir. Kullanabilecek şekilde idare edilecektir.
Tutanakların boşken imzalatılması suçtur. Tutanaklar sayım bitip oy bilgileri yazıldığında imzalatılmalıdır. Aksi takdirde şikayet tutanağı düzenlenmesi gerekir.
Sandık çevresinde, sandık kurulu başkan ve üyeleri, adaylar, milletvekilleri, o sandık bölgesinde kayıtlı seçmenler ve o sandıkta görevli müşahitler ile bina sorumluları ve çağrı veya ihbar üzerine gelen görevli kolluk güçlerinden başka kimse bulunamaz. Bu madde gereğince gerekli itirazalar yapılarak YSK tarafından görevlendirilen bina sorumlusuna ve kolluk kuvvetlerine haber verilmeli ve tutanak düzenlenmelidir.
Sandık kurulu başkanı tarafından görme engelli seçmenlere Yüksek Seçim Kurulunca oy pusulalarına uygun olarak hazırlanan şablon ile oylarını kullanabilecekleri hatırlatılır, talep etmeleri halinde oy pusulası sandık kurulu başkanı, akrabalarından biri, akrabası yoksa diğer herhangi bir seçmenin yardımıyla şablona yerleştirilmek suretiyle oylarını kullanabilirler (298/14-3, 93/2). Görme engelliler, felçliler, elleri eksik olanlar veya bu gibi bedeni engelleri açıkça belli olanlar o seçim çevresi seçmeni olan ve o sırada sandık çevresinde bulunan akrabalarından birinin, akrabası yoksa diğer herhangi bir seçmenin yardımı ile oylarını kullanabilirler. Bir seçmen birden fazla engelliye yardım edemez (298/93-2).Sandık kurulu başkan veya üyeleri, engelli seçmenlere yardım etmek amacıyla oy verme kabinine giremez, oy kullanma sırasında yardım edemez.
Oy verme kabinine seçmenden başkası giremez ve oy kullanmasına yardım edilemez.
Okuma-yazma bilmeyen seçmenlere, oylarını kullanmaları konusunda başkaları tarafından sandık çevresinde yardım edilemez. Okuma-yazma bilmeyen seçmen, sorduğu ve istediği takdirde sandık kurulu başkanı, sadece birleşik oy pusulaları üzerinde bulunan cumhurbaşkanı adayı, siyasi parti ve ittifakların işaretlerinden hangisinin hangi aday veya partiye ait olduğunu ve tercih ettiği cumhurbaşkanı adayı, siyasi parti ve ittifakların diğer bölüme taşırmamak suretiyle 'TERCİH' veya 'EVET' mührünü basması ve birleşik oy pusulalarını katlayıp sarı renkli zarfa koyarak ağzını yapıştırması gerektiğini anlatır.Okuma-yazma bilmeyen seçmenlere oy verme sırasında yardım etmek amacıyla oy verme yerine kendisinden başka kimse giremez ve oy kullanma sırasında yardım edemez.
Zihinsel engelli bir vatandaşın seçmen listesinde adı varsa ancak sandık başkanının açıklaması ile kendi başına oy kullanabilir. Aksi halde, şikâyet yolu ile tutanak düzenlenmeli, zarf sandığa atılmamalı, geçersiz zarfların yanına ayrılarak geçersizlik sebebi sandık defterine ve sayım sonuç tutanağına işlenmelidir. Eğer oy kullanıldı ise yine tutanak düzenlenmeli ve bu durum sandık defterine işlenmelidir.
Alzheimer hastalarında da zihinsel engelli maddesi uygulanır. Tek başına kabine girmelidir, kabine sadece bedensel engelliler yakını ile girebileceğinden itiraz edilirse tutanak tutulacaktır.
Hayır yapmaz. Eğer yakınıyla kabine girip oy kullandıysa zarf sandığa atılmamalı, zarf geçersiz zarfların yanına ayrılmalı, sandık defterine ve seçim sayım tutanağına neden geçersiz olduğu işlenmelidir.
İlgili genelge maddesine göre sakat, felçli veya bedensel engelli seçmenleri sandığa kadar taşıyacak vatandaşlar veya yakınları olmalıdır. Başkan ve üyeler aşağı inemezler ve hiçbir şekilde materyalleri sınıf dışına çıkaramazlar. Aksi halde tutanak düzenlenmeli ve ilçe seçim kuruluna şikayet edilmelidir.
Zarflar açılmadan önce sayım ve döküm cetvellerinin boş ve yazısız olduğu başkan tarafından hazır bulunanlara da gösterilir. Aynı zarf içinde birden fazla oy kullanıldıysa, zarfın içinden çıkan oy pusulaları okunmadan önce, seçim türüne göre ters çevrilerek tasnif edilip masanın üzerine konulur.
Onaylı sandık seçmen listesinde yazılı her seçmen, oy verme yetkisine sahiptir. Belirtilen itiraz süresi içinde bu isimlere itiraz edilmesi gerekirdi, seçmen listesinde adı olduğundan dolayı oy kullanımı engellenemez.
Hesaba katılmayan oy pusulası geçersiz oy pusulasından farklı bir kavramdır, şu durumlarda oy pusulaları hesaba katılmaz: Zarfın içinden el ilanı, broşür ya da özel bir işaret, yazı veya şekil taşıyan kâğıt veya işaret amacı taşıyan herhangi bir madde çıkmış olması halinde, bu zarftan çıkan oy pusulaları hesaba katılmaz. Zarfın içerisinden aynı seçim türüne ait birden fazla oy pusulası çıkmış olması halinde, sadece bu seçim türüne ait oy pusulaları hesaba katılmaz, diğerleri hesaba katılır. O zarfta kullanılması gereken oy pusulalarından Biri eksik çıksa bile, zarftan çıkan diğer oy pusulası hesaba katılır.
Sandığın konulduğu bina, yapı ve bunların müştemilatında hiç kimse, başkalarının görebileceği şekilde bir siyasi parti veya adaya ait rozet, amblem veya benzeri işaretler ya da propaganda amaçlı yayınlar taşıyamaz; yazılı, sözlü veya görüntülü propaganda yapamaz. Bu fıkra hükümlerine uymayan kişiler kolluk güçleri tarafından uzaklaştırılır (298/82-9). Sandık başkanı bu durumu engellemeli, kolluk güçlerine haber vermelidir. Aksi takdirde tutanak düzenlenip ilçe seçim kuruluna şikayet edilmelidir.
Sayım ve döküm cetvellerinin doldurulmasına geçilmeden önce cetvellerinin boş ve yazısız olduğu sandık Kurulu Başkanı tarafından hazır bulunanlara gösterilir. Açılan zarfların içinden çıkan oy pusulaları okunmadan önce, seçim türüne göre ters çevrilerek tasnif edilip masanın üzerine konulur. Seçim türü birden fazla ise her sayım ve döküm için ayrı çetele tutulur. Sayım ve döküm cetveli doldurulurken, siyasi partilerin ve bağımsız adayların oyları orada bulunanlara sandık başkanı tarafından yüksek sesle ilan edilir. Sayımın sonucuna itiraz olması halinde sayın 2 kez yapılır. Eğer ilk ve ikinci sayımın sonuçları aynı değilse, üçüncü sayım tek kişi tarafından yapılır. Oyların sayımı esnasında her 20 okuma sonrasında sayıların karşılaştırılması en sağlıklı yöntemdir. Çetele tutarken aynı zamanda dikkatinizi oy pusulalarına ve oyların geçerliliğine dikkat etmeniz de önemlidir.
Sandığın konulduğu bina, yapı ve bunların müştemilatında hiç kimse, başkalarının görebileceği şekilde bir siyasi parti veya adaya ait rozet, amblem veya benzeri işaretler ya da propaganda amaçlı yayınlar taşıyamaz; yazılı, sözlü veya görüntülü propaganda yapamaz. Bu fıkra hükümlerine uymayan kişiler kolluk güçleri tarafından uzaklaştırılır (298/82-9).Sandık kurulları ve seçmene manevi baskı yapılması demektir. Kolluk güçlerine haber verilip binadan çıkarılmalı aksi takdirde Tutanak tutulup ilçe seçim kurullarına şikayet dilekçesi verilmelidir.
Başkan hakkındaki şikâyetler gerekçesiyle birlikte bir tutanağa yazılır ve kuruldaki en az iki kişiye veya sınıftaki müşahitlerden ya da seçmenlerden iki kişiye isim, soy isim, T.C. kimlik numarası ve adresleri de yazılarak imzalanır. Daha sonrasında bu tutanaklar YSK’ya iletilecektir.
Yanlış yapılan bir işlemde sandık başkanına itiraz edilmelidir, yanlış düzeltilmez ise yazılı itiraz yoluna gidilecektir.
Sayım ve döküm açık olarak yapılır. Oy verme yerinde bulunanlar sayım ve dökümü izleyebilirler. Kurul; çalışmalarının düzenli yürütülmesi bakımından, sayım ve döküm masası etrafında boş kalması gereken kısmı, bir karar ile belirtir ve bu kısım etrafında orada bulunanların bu işlemleri izlemelerine engel olmayacak (ip germek gibi) tedbirleri alabilir (298/95).
Sayım açık yapılmalıdır. Sınıf kapısı asla kapatılamaz. Başkan uyarılmalı aksi takdirde tutanak düzenlenmeli, derhal YSK bina sorumlusuna ve kolluk güçlerine haber verilmelidir.
Zarfların açılması ve oyların okunması sırasında yırtılan veya bütünlüğü bozulmaksızın bir kısmı kazara yırtılan, Herhangi bir şekilde lekelenmiş olup da bunun özel olarak işaret koymak amacıyla yapılmamış olduğu anlaşılan, Birleşik oy pusulasının katlanarak zarfa konulması sebebiyle evet veya tercih mührü ile pusulanın arkasına basılan sandık kurulu mühür izinin pusulasının diğer kısımlarına bulaşmış olduğu, Yüksek Seçim Kurulu filigranı olduğu halde arkası sandık kurullarının ihmali sonucu mühürlenmemiş, Bir siyasi parti veya bağımsız aday alanına basılan evet veya tercih mührünün alanlarını ayıran çizgili bölgeye taştığı, Başka bir siyasi parti veya bağımsız adayın alanına taşımamak kaydıyla, bir siyasi parti veya bağımsız adayın alanına birden çok evet veya tercih mührü basılan pusulalar geçerli sayılır. Önemli hatırlatma: Zarfların ve pusulaların mühürlenmesi sandık kurulunun görevleri arasındadır. Zarfların ve pusulaların mühürlendiği tutanak defterine yazılmalıdır. Eğer sandık kurulu ikaza rağmen mühürlemiyorsa, bu durumda şikayet hakkı kullanılarak dilekçe yazılmalı, Yüksek Seçim Kurulu okul sorumlusu veya gerekirse ilçe seçim kuruluna haber verilmelidir. Eğer o sandıktan sabah mühürlenmesine rağmen mühürsüz pusulalar çıkarsa, sandık başkanına bilgi verilmeli ve bu durum sandık tutanak defterine işlenmelidir.
Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu filigranı ve sandık kurulu mührü basılmayan, Yüksek Seçim kurulunun belirlediği biçim ve renkte olmayan, Hiçbir yerine evet veya tercih mührü basılmamış olan, Partilere ve bağımsız adaylara ayrılmış alanlardan birden fazlasına mühür basılmış olan, Birden fazla siyasi parti veya bağımsız aday alanına basılmış ya da taşmış mühür bulunan, Bütünlüğü bozulacak şekilde yırtılmış ve kopartılmış olan, Üzerinde evet veya tercih mührü dışında veya yerine herhangi bir özel işaret, isim, imza, parmak izi, çizilme, karalama vb. olan, Üzerinde matbu yazı ve şekiller dışında yazı, harf ve şekiller olan, Farklı seçim çevresine ait pusulalar geçersiz sayılır.
Zarf geçersiz zarfların yanına ayrılarak deftere ve seçim sayım tutanağına işlenecektir.
Zarfın içinden el ilanı, broşür ya da özel bir işaret, yazı veya şekil taşıyan kağıt veya işaret amacı taşıyan herhangi bir madde çıkmış olması halinde, bu zarftan çıkan oy pusulalarının hiçbiri hesaba katılmaz.
Sayılmadan çuvala koyulamaz, çuval mühürlenmeden sınıftan çıkarılamaz. Böyle bir durumda itiraz edilmeli, kabul edilmiyorsa şikayet dilekçesi tutulmalı, sınıftan çıkarılmadan YSK bina sorumlusu ve kolluk güçlerine haber verilmeli, şikayet dilekçesi ile YSK ilçe seçim kuruluna şikayet edilecektir.
Sayım döküm sonucu başkan tarafından sandık alanında bulunanlara ilan edilir. Sandık sonuç tutanağının onaylı bir sureti, sandık kurulu tarafından sandığın konulduğu bina veya yapıda herkesin görebileceği bir yere asılır. Sandık sonuç tutanağının birer sureti, yeteri kadar hazırlanarak sandık kurulu başkanı ve üyelerince imzalandıktan ve mühürlendikten sonra seçime katılma yeterliliği olan ve talep eden cumhurbaşkanı adaylarının, siyasi parti ve bağımsız adayların müşahitlerine verilir. Yine de fazla tutanak kaldıysa, çuvala koyulup çuval mühürlenmelidir.
Her seyyar sandık bir sabit sandıkla ilişkilendirilir ve oy verme işlemi tamamlandığında bağlı olduğu sabit sandık çevresine giderek sandıkların açılmasını bekler. Bir seyyar sandık ile ilişkilendirilen sandık kurulu, seyyar sandık kurulu gelmeden ve uygunluk teslim tutanağı ile seyyar sandık kuruluna ait zarflar teslim alınmadan, oy verme işleminin bitiş saati geçmiş olsa bile kendi sandığını açamaz. Seyyar sandık geldiğinde önce seyyar sandık açılır. Seyyar sandıktaki zarflar seyyar sandık kurulu tarafından sayılır, geçerli ve geçersiz zarflar ayrılır. Geçersiz zarflar seçim sonunda ilçe seçim kuruluna teslim edilmek üzere paketlenir ve sabit sandık kurulunda kalır. Seyyar sandık uygunluk teslim tutanağı düzenlenir ve her 2 sandık kurulu tarafından imzalanır, her 2 sandık kurulunda da bir örneği kalır. Seyyar sandıktan çıkan geçerli zarflar daha sonra açılan ilişkilendirilmiş sandıktaki geçerli zarflarla karıştırılarak sayım döküm işlemlerine devam edilir.
Fotokopi veya karbon kağıtla çoğaltılmış tutanak ıslak imzalı ve mühürlü olmalıdır. Sandık başkanı bunu da vermiyor veya imzalamıyor ise şikayet yoluna gidilmeli, reddediyorsa reddini yazılı olarak vermeli, bunu da vermez ise en az 2 kurul üyesi ve ya müşahit ile tutanak düzenlenmeli, tutanağa seçim sayım tutanağını vermediğini, hem de şikayeti ret tutanağını vermekten de imtina ettiğini belirtmek gerekir.
Sandık kurulu tarafından hazırlanan mühürlü torba ve sandık kurulu mührü, sandık kurulu başkanı ile ad çekme yoluyla belli edilecek siyasi partili en az iki üye tarafından hiçbir gecikmeye meydan verilmeksizin ve hiçbir yere uğranmaksızın en kısa zamanda, sandık kurulunun bağlı olduğu ilçe seçim kuruluna teslim edilir. Bu maddeye aykırı hareket edenler hakkında cezai kovuşturma yapılır. Sandık kurulunun diğer üyeleri ile müşahitler de isterlerse ve taşıtta yer varsa veya taşıt kendileri tarafından sağlanırsa başkanla birlikte gidebilirler.
Oy pusulaları ve sandık sonuç tutanakları basılmış olduğu için, Oy pusulaları ve sonuç tutanaklarında hiçbir değişiklik olmayacaktır. Çekildiğini açıklamış aday/adaylara çıkacak oylar geçerli sayılacaktır. Bu aday/adaylara oy çıkarsa, sandık sonuç tutanaklarında adayın hanesine yazılacaktır.